Pijn bij het fietsen, pijn bij het vrijen, pijn bij het afvegen na het plassen… Dat zijn mogelijke gevolgen van de verlaagde oestrogeenspiegel.
In de vruchtbare periode van de vrouw zorgt oestrogeen ervoor dat het vagina-epitheel goed doorbloed wordt. Daardoor blijft het weefsel stevig en soepel en zal het bij opwinding vocht afgeven. Dat maakt het binnendringen van de penis gemakkelijker en plezieriger voor zowel de vrouw als de man.
Na de laatste menstruatie is de hoeveelheid oestrogeen tot een minimum gedaald. Dat heeft gevolgen voor de doorbloeding van de vagina. Door de verminderde doorbloeding slinkt het epitheelweefsel tot een dun randje - dit slinken heet vaginale atrofie - en geeft het minder vocht af. Dit kan leiden tot een droge vagina, met jeuk, irritatie en pijn bij contact. Ook kunnen er gemakkelijk wondjes ontstaan, wat nog meer pijn veroorzaakt. Bovendien is het dunnere epitheel vatbaarder voor infecties.
Bij de ene vrouw zijn de klachten meer uitgesproken dan bij de andere. 40% van de vrouwen heeft na de menopauze last van vaginale droogheid. Vrouwen met diabetes hebben er meer mee te maken dan vrouwen zonder diabetes.
Het vaginale milieu verandert ook door de hormonale veranderingen: het wordt minder zuur. Dat kan leiden tot overgroei van bepaalde bacteriën (bacteriële vaginose). Hierbij kan meer afscheiding ontstaan, die onaangenaam ruikt.
Ook de urinewegen worden minder goed doorbloed en ook hier wordt het epitheel dunner. Hierdoor ontstaan gemakkelijker urineweginfecties en kan aandrangincontinentie optreden: plotseling een sterke aandrang om te plassen en de plas niet kunnen ophouden.
Samen worden de vaginale en urinewegsymptomen het ‘genito-urinair syndroom van de menopauze’ genoemd, oftewel GSM. Dat deze klachten de kwaliteit van leven verminderen, zal niemand verbazen.
Een droge vagina geeft pijn bij het vrijen. En wie wil er nou vrijen met pijn? Grote kans dat de beide partners daardoor afzien van seksueel contact. Maar dat houdt de klachten alleen maar in stand. Door regelmatig te vrijen zal het vagina-epitheel beter zijn functie houden. ‘Use it or loose it’ geldt ook voor de vagina. Belangrijk is om te zorgen dat de vagina vochtig kan worden, bijvoorbeeld met hulp van een glijmiddel of door een uitgebreid voorspel.
De gevolgen van vaginale droogheid kunnen in veel gevallen goed worden behandeld met een hydraterend zelfzorgproduct dat vaginaal wordt toegepast. Bijvoorbeeld een product op basis van hyaluronzuur of met plantaardige ingrediënten.
Via de arts kan een hormonale behandeling met estriol plaatsvinden. As er geen sprake is van andere overgangsklachten, wordt er voor lokale behandeling gekozen. Veel vrouwen zijn echter huiverig voor het gebruik van hormonen. Voor vrouwen die borstkanker hebben of hebben gehad, is estriol gecontra-indiceerd. Voor deze groepen is een zelfzorgproduct een goed alternatief.
Bron: UA3-2019
Lees ook: Welke adviezen kun je geven?
UA is uitsluitend voor apotheekmedewerkers en is niet bedoeld voor consumenten