Hoe zat het ook alweer met contactlenzen en oogmedicatie? Contactlenzen in of uit? Na hoeveel tijd inzetten? UA vroeg het aan oogarts Annette Geerards van het Oogziekenhuis Rotterdam.
Harde lenzen (of eigenlijk: zuurstofdoorlatende lenzen) absorberen weinig vloeistof. Men kán daarom de lenzen inhouden, zeker als het gaat om iets ‘onschuldigs’ als kunsttranen zonder conserveringsmiddel. Bij oogmedicatie geconserveerd met benzalkoniumchloride wordt geadviseerd de lenzen uit te doen en na 15 minuten weer in te zetten, bij andere conserveringsmiddelen kunnen harde lenzen na 5-10 minuten weer worden ingezet.
Zachte lenzen hebben een sterk absorptievermogen. Ze absorberen dus ook de medicatie in het oog of de conserveringsmiddelen die daarin zitten. De geabsorbeerde stoffen kunnen enerzijds de lens aantasten, waardoor de (pas)vorm of de kleur kan veranderen. Anderzijds kunnen bijvoorbeeld conserveringsmiddelen langzaam vanuit de lens worden afgegeven. Vooral benzalkoniumchloride kan dan een toxisch effect hebben op het hoornvlies.
De lenzen die het kortst gedragen worden - één dag - zijn het minst stabiel. Maar als je de lens dagelijks vervangt, is aantasting van het lensmateriaal minder van belang.
Week- en maandlenzen zijn stabieler. Hiervoor geldt net als bij harde lenzen: inzetten 15 minuten na druppels met benzalkoniumchloride, bij andere conserveringsmiddelen: na 5-10 minuten.
Hybride contactlenzen (hard in het centrum en zacht aan de rand) worden doorgaans een halfjaar gedragen. Hierbij is het dus nog belangrijker om te zorgen dat de lens geen stoffen absorbeert. De instructies hiervoor zijn hetzelfde als bij zachte lenzen.
Bij gebruik van kunsttranen die geen conserveringsmiddel bevatten (in verpakking voor eenmalige toediening) kan de - harde of zachte - lens in het oog worden gelaten.
Bij gebruik van andere oogdruppels zonder conserveringsmiddel: harde lenzen kunnen worden ingehouden, zachte lens uitnemen en na 2-3 minuten weer terugplaatsen.
Voor druppels met conserveringsmiddel: zie de richtlijnen hierboven.
Moet iemand vaker dan tweemaal daags druppelen, dan geldt voor zachte lenzen een contra-indicatie: deze mogen niet gedragen worden.
Bij tweemaaldaagse medicatie druppelt men de ogen ’s morgens na het opstaan voordat de lenzen worden ingezet (wacht met inzetten, afhankelijk van conserveringsmiddel). ‘s Avonds druppelt men na het uitdoen van de lenzen; deze daarna niet meer inzetten.
Bovenstaande adviezen gelden voor oogdruppels, maar hoe zit het met oogzalf of -gel?
Oogarts Annette Geerards: “Bij gebruik van een oogzalf raden we het dragen van contactlenzen af. Want de basis van de zalf, vaak vaseline en/of wolvet, is zo vet en plakkerig dat dit niet meer te verwijderen valt van een zachte lens en van een harde lens heel moeizaam. Is het echt nodig om de contactlenzen te dragen, dan kan dat pas op zijn vroegst 8 uur na het aanbrengen van de oogzalf. Wel moet je dan de lenzen extra goed schoonmaken. Daarom zou je bij eenmaal daags gebruik de zalf ’s avonds voor het slapengaan moeten inbrengen, dan kan de lens de volgende dag worden gebruikt. Als het zicht dan toch nog wazig is door vetaanslag op de lens, wordt er te veel zalf gebruikt.”
Ooggel is wateriger en meestal ongeconserveerd en verdwijnt sneller uit het oog dan zalf. Dit kan dan ook worden gebruikt in combinatie met harde of zachte contactlenzen. Zodra het zicht voldoende is, kan de lens worden ingezet.
Bij een infectie is het - ongeacht de medicatie - onverstandig om contactlenzen te dragen. Geerards: “Onder de lens vinden micro-organismen een heerlijk ‘warm bedje’ waarin ze zich kunnen vermenigvuldigen. Dus zodra er sprake is van irritatie van het oog of als er viezigheid uit het oog komt: contactlenzen uit!” De contactlens mag pas weer worden gedragen als de infectiesymptomen twee dagen weg zijn, al moet er dan nog wel rekening worden gehouden met de oogmedicatie. Een zachte lens dient te worden vervangen.
Bij chronische oogziektes zoals glaucoom moet de medicatie langdurig een- of tweemaal daags gebruikt worden. Bij chronisch gebruik wordt zo mogelijk medicatie voorgeschreven zonder conserveringsmiddel om toxische bijwerkingen te voorkomen. Dit zou betekenen dat het goed te combineren is met contactlenzen, maar Geerards adviseert toch om liever geen contactlenzen te dragen bij chronisch gebruik van oogmedicatie.
Bron: UA 1 - 2019
Meer leren over oogmedicatie en contactlenzen? Op www.apoweb.nl staat de cursus Hylan kunsttranen voor je klaar. Deze cursus gaat over droge ogen en de behandeling ervan met kunsttranen. Je leert onder andere hoe de traanproductie werkt, mogelijke oorzaken van droge ogen, en welke soorten kunsttranen er zijn.
UA is uitsluitend voor apotheekmedewerkers en is niet bedoeld voor consumenten