Na een operatie, verbranding of een ander trauma kan de huid genezen met een litteken. De huid ter plaatse houdt dan een andere structuur. Hoe komt dat en kun je voorkomen dat het litteken lelijk wordt?
Een litteken is een stukje huid waarvan de structuur na een beschadiging is veranderd. Het blijft zichtbaar nadat de huid is ‘genezen’, en de huid ter plaatse wordt nooit meer zoals hij was. Uit cosmetisch oogpunt is dat niet altijd prettig, maar het is wel een teken dat je huid werkt zoals het moet.
Littekens ontstaan op een wond die door de opperhuid en de lederhuid heen tot in het onderhuidse bindweefsel komt. Hoe dieper en groter de beschadiging, des te langer zal de wondgenezing duren en des te groter is de kans op een litteken.
Als de lederhuid beschadigd is, zal de huid altijd genezen met een litteken. De huid groeit dan aan elkaar met vorming van collageenweefsel. Structuren uit de lederhuid zoals bloedvaten, zenuwen, elastische vezels en haarzakjes groeien dan niet terug. Daardoor wordt de huid ter plaatse minder gevoelig, minder goed doorbloed en minder elastisch dan de oorspronkelijke huid.
Er zijn verschillende typen littekens. De belangrijkste zijn de ‘gewone’ littekens, de verdikte of hypertrofische littekens (met meer bindweefsel) gevormd en atrofische littekens (verzonken in de huid, bijvoorbeeld na acne of waterpokken).
Welk type litteken na een verwonding van de huid ontstaat, is afhankelijk van het type verwonding, de plaats op de huid en de (genetische) aanleg voor het vormen van bepaalde littekens.
(Lees meer hierover in UA 5-2018)
Een litteken kun je niet laten verdwijnen, maar wel vaak laten vervagen. De juiste behandeling van littekens kan ervoor zorgen dat littekens zacht en elastisch blijven en niet gaan jeuken of pijn doen - of zelfs verergeren.
1. Laat een vers litteken met rust, want na genezing van een operatiewond is de trekkracht van de huid in het begin slechts 10% van de oorspronkelijke trekkracht.
2. Houd de huid vet en goed gehydrateerd. Littekens verliezen namelijk veel vocht; door dat te beperken, kan een mooier litteken ontstaan. Er zijn speciale littekencrèmes, maar vaak is ook een simpele, vette crème of zalf voldoende.
3. Vermijd zonlicht, om de huid zo normaal mogelijk te laten herstellen. Afplakken is ook een mogelijkheid om de huid te beschermen tegen de zon.
4. Siliconen zijn in staat om het littekenweefsel te verzachten, af te vlakken en gladder te maken. Ook klachten van jeuk, pijn of verkleuring kunnen hiermee verminderen. Siliconen worden toegepast als wondverband (siliconenpleisters) of zijn verwerkt in een crème of vloeibare gel. Hoe pas je dit toe?
5. Hygiëne is altijd erg belangrijk, waarbij de huid met alleen water en milde zeep gereinigd mag worden. Uiteindelijk is het helen of vervagen van een litteken toch vaak vooral een kwestie van tijd.
6. Gaat het litteken toch niet weg of wil een cliënt dat het minder opvalt? Dan is camouflage altijd nog een optie. Door een speciaal dekkende crème aan te brengen kunnen storende littekens nagenoeg onzichtbaar gemaakt worden.
UA is uitsluitend voor apotheekmedewerkers en is niet bedoeld voor consumenten