In Nederland zijn 1 miljoen patiënten met een huidaandoening. Bijna een derde van hen, 30%, heeft daar psychologische problemen mee.
Het is dan ook goed voorstelbaar dat mensen met een huidaandoening naast lichamelijke, ook psychische en sociale klachten kunnen ontwikkelen. Een groeiend aantal ziekenhuizen organiseert voor deze patiënten een multidisciplinair spreekuur. Er zit dan naast de dermatoloog ook een psycholoog of psychiater in de spreekkamer: het spreekuur psychodermatologie. In het Amsterdam UMC is dermatoloog Patrick Kemperman degene die zich hiermee bezighoudt.
Huidaandoeningen hebben over het algemeen een grote impact op het psychosociaal functioneren. “Naast lichamelijke symptomen als jeuk, pijn en vermoeidheid”, zegt Patrick Kemperman, “krijgen veel patiënten ook klachten als depressie, angst en schaamte. Met alle gevolgen van dien voor hun persoonlijke leven. En andersom kunnen psychologische factoren als stress een huidaandoening als eczeem of psoriasis doen opvlammen waardoor je in een akelige vicieuze cirkel terechtkomt. Een effectieve behandeling die deze cirkel doorbreekt, kan ook psychisch lijden enorm verlichten. Daarom zijn ook de lifestyle-adviezen zo belangrijk (zie het kader onderaan). Wij geven die natuurlijk ook al in de spreekkamer, maar 30 tot 40% van wat wij zeggen tijdens het consult wordt maar onthouden. Ik geloof in de kracht van herhaling."
"Als deze adviezen in de apotheek nog een keer worden gegeven, is de kans groter dat mensen ze opvolgen.”
Om psychische aspecten van een huidaandoening bij een patiënt goed in kaart te brengen, werkt Kemperman mee aan de ontwikkeling van de Happi Huid app (zie het kader). "Als de patiënt voorafgaand aan de afspraak vragenlijsten over kwaliteit van leven in de app invult, kan de zorgverlener - via groene, gele en rode smileys - in één oogopslag zien waar de pijnpunten liggen. Voor de patiënt zelf is het ook inzichtelijk en het vergroot de regie die hij of zij over de eigen gezondheid heeft.”
Kemperman verduidelijkt zijn verhaal met een voorbeeld. “Stel, een meisje van vijftien jaar lijdt aan acne vulgaris - jeugdpuistjes. Uiteraard begin je als zorgverlener met de lichamelijke behandeling en gelukkig zijn er ook goede behandelopties voor acne, maar helemaal schoon krijgen we het niet altijd. Acne wordt gezien als een aandoening ‘die erbij hoort’ en waar je maar mee moet leven omdat het vanzelf overgaat. Daarom durven mensen er vaak niet eens mee naar de huisarts te gaan. Maar patiënten met acne kunnen er erg onder gebukt gaan en hebben een gerede kans om een angst- of stemmingsstoornis te ontwikkelen. Een huisarts of dermatoloog kan denken dat het er na behandeling best goed uitziet, maar de vijftienjarige patiënt denkt daar misschien heel anders over.
Als uit de vragenlijsten die ze invult in de Happi Huid App blijkt dat ze nog steeds flinke problemen heeft, kun je haar doorsturen naar een medisch psycholoog of naar een praktijkondersteuner GGZ in de huisartsenpraktijk. Die zijn geschoold in cognitieve gedragstherapie waardoor patiënten leren omgaan met hun chronische huidaandoening en met de reacties van de buitenwereld.” Kortom: ook bij een relatief onschuldige aandoening als acne moet je alert zijn op psychische problemen.
(Bron: UA2-2020)
In een ideale wereld wordt iedere huidpatiënt al vroeg tijdens de behandeling gescreend op psychische klachten, aldus Patrick Kemperman. Hoe? Nou, bijvoorbeeld door gebruik te maken van een app. “In het Dijklander Ziekenhuis in Purmerend, waar ik ook werk, zijn we in samenwerking met patiëntenverenigingen bezig met het ontwikkelen van de ‘Happi Huid App’. Het probleem van het screenen op psychische klachten is dat het veel tijd kost. Tijd die een dermatoloog in een consult van tien minuten niet heeft. Als de patiënt voorafgaand aan de afspraak vragenlijsten over kwaliteit van leven in de app invult, kan de zorgverlener - via groene, gele en rode smileys - in één oogopslag zien waar de pijnpunten liggen. Voor de patiënt zelf is het ook inzichtelijk en het vergroot de regie die hij of zij over de eigen gezondheid heeft.”
In Nederland zijn 1 miljoen patiënten met een huidaandoening. Bijna een derde van hen, 30%, heeft daar psychologische problemen mee. Maar bij 40% van deze groep worden deze psychologische problemen niet herkend tijdens het dermatologiespreekuur. Een dermatoloog ziet per jaar gemiddeld 1500 verschillende patiënten op zijn spreekuur en verwijst er maar acht door naar een psychosociaal hulpverlener. Een derde van de dermatologen verwijst helemaal niet door. Ook blijkt uit onderzoek dat van de mensen met atopisch eczeem, psoriasis, handeczeem of open benen er 10% lijdt aan een klinische depressie, 17% aan angststoornissen en dat 13% van hen suïcidale gedachten heeft.
UA is uitsluitend voor apotheekmedewerkers en is niet bedoeld voor consumenten