“Als iemand aan de balie een onrustig plekje laat zien en om een verzachtend zalfje vraagt, denk dan twee keer na. Ga niet op de stoel van de dokter zitten.” Dermatoloog Ellen de Haas over huidkanker en verdachte plekjes.
Momenteel krijgt een op de vijf Nederlanders huidkanker. En of dat getal nog niet angstaanjagend genoeg is, voorzien dermatologen dat het er in de toekomst ieder jaar meer worden. “Beginnende huidkanker kan er bedrieglijk onschuldig uitzien. Bijvoorbeeld als een klein wondje of een eczeemplekje”, waarschuwt Ellen de Haas, dermatoloog in het Erasmus MC in Rotterdam.
Ga niet op de stoel van de dokter zitten, wil ze apothekersassistenten dan ook op het hart drukken. “Een apotheek heeft pas een taak in de informatievoorziening nadat er een diagnose is gesteld. Zolang de diagnose er niet is, moet je heel voorzichtig zijn met huidplekjes en altijd adviseren om naar de huisarts te gaan. Een diagnose stellen in de dermatologie is de taak van een dokter.” En dat is al lastig genoeg, aangezien er zo’n duizend verschillende diagnoses van huidkanker en voorstadia daarvan bestaan.” De drie soorten die het meest voorkomen:
Huisartsen zien steeds vaker mensen met verdachte huidplekjes op hun spreekuur. “Het is niet nodig dat iedereen altijd door een dermatoloog behandeld wordt. Ook hoeft niet iedereen met huidkanker levenslang regelmatig gecontroleerd te worden. Het gaat om grote aantallen mensen, en daarom moeten huisartsen en dermatologen de zorg samen organiseren, om deze van goede kwaliteit en voor iedereen beschikbaar te houden. Huisartsen kunnen het prima, het zijn dokters.”
Bij de nieuwe NHG-Standaard Verdachte huidafwijkingen is een uitgebreid scholingsprogramma gemaakt zodat huisartsen hun kennis van de huid op een hoog peil kunnen houden.” Huisartsen behandelen verdachte huidafwijkingen met een laag risico zelf, en verwijzen de patiënt door naar de dermatoloog als het risico hoog is. Twee methodes om oppervlakkige plekjes te lijf te gaan, zijn smeren met 5-fluorouracilcrème en cryotherapie. Er bestaan ook nog andere lokale therapieën, zoals met imiquimod (Aldara, Zyclara) of met ingenolmebutaat (Picato) en fotodynamische therapie. “Maar die zitten allemaal in het arsenaal van de dermatoloog. Verreweg de meeste huidkankers worden overigens behandeld met het uitsnijden van de plek: opereren dus.”
Op de vraag of De Haas adviezen heeft voor apothekersassistenten in de medicatiebegeleiding van huidkankerpatiënten, antwoordt ze bondig: “Vooral zelf blijven nadenken.” Ze vertelt over een patiënt met actinische keratose op de handruggen, dat is zonschade die een voorstadium kan zijn van huidkanker. “Hij belde me lachend op: ‘Weet u wat ze in de apotheek tegen me zeiden? Dat ik de crème na het opbrengen moest afwassen.’ In de bijsluiter van de 5-fluorouracilcrème stond namelijk dat je na het aanbrengen de handen grondig moest wassen… altijd blijven nadenken dus!” Net zoals bij het voorschrift: Niet bedekken met pleister of verband. “Als de plek opengaat door de behandeling en plakkerig wordt door wondvocht, dan kunnen je kleren eraan blijven kleven en trek je het iedere keer open. In zo’n geval mag iemand er gerust een gaasje of een pleister op plakken.”
Goede informatie over huidkanker en verdachte plekjes vind je op:
https://www.nhg.org/standaarden/samenvatting/verdachte-huidafwijkingen
www.kwf.nl
www.huidinfo.nl
www.huidziekten.nl
UA is uitsluitend voor apotheekmedewerkers en is niet bedoeld voor consumenten