In Amerika overlijden meer mensen aan de gevolgen van oxycodonverslaving dan in het verkeer. Ook Nederland kampt met problemen met opiaten. Staan ons ook – relatief – zoveel doden te wachten als in Amerika?
“Zo erg als daar zal het hier niet worden”, zegt Bart van Wijck, die werkt als anesthesioloog-pijnspecialist in het UMC Utrecht. “De situatie in Nederland is wezenlijk anders. Maar dat er problemen zijn, staat als een paal boven water.”
“Bij het risico van verslaving spelen drie factoren een rol”, legt Van Wijck uit. “De patiënt, het geneesmiddel en de indicatie.”
Eens in de zoveel tijd worden we opgeschrikt door het nieuws dat wéér een Amerikaanse ster gestorven is door een onbedoelde overdosis pijnstillers. Prince, die in 2016 bezweek aan onder meer fentanyl, is een van de bekendste. Dat zoveel mensen in de Verenigde Staten verslaafd raken en overlijden, heeft verschillende oorzaken. Meest in het oog springend is dat er veel meer opiaten worden voorgeschreven dan in Nederland. “In de VS is nog veel harder geroepen dan hier dat je geen pijn hoeft te lijden. Er wordt zelfs publieksreclame gemaakt voor oxycodon. Daardoor wordt pijn er nu gezien als nalatigheid van de dokter, die daarvoor zelfs aangeklaagd kan worden. Dus die dokters schrijven wel voor: krijg je hier drie pilletjes oxycodon mee naar huis na een operatie, daar zijn dat er wel honderd.” Als mensen dan na die honderd pillen verslaafd zijn, worden ze aan hun lot overgelaten en zoeken ze op illegale manieren naar opiaten. Er is dan geen controle meer op de zuiverheid of dosering.
En die dosering luistert nauw. Van tevoren weet je niet hoe gevoelig iemand is, dus moet er voorzichtig gedoseerd worden. “Bij iemand met kanker - dus een terechte indicatie - doseren we eerst met een standaarddosis. Op geleide van de pijn verhogen we de dosis dan langzaam. Wanneer de pijn weg is, mag je beslist niet meer omhoog. Zolang iemand pijn heeft, blijft hij ademen. Terwijl een overdosis ‘ademdepressie’ veroorzaakt: de patiënt stopt met ademen en gaat dood.”
Op de vraag of er nog een rol is weggelegd voor apothekersassistenten in de hele opiatenproblematiek, antwoordt Bart van Wijck bevestigend. “Mensen die verslaafd zijn willen meer. Zelf maak ik regelmatig mee dat patiënten trucjes gebruiken om een nieuw recept te krijgen.
Op zich is het gebruik van opiaten helemaal niet slecht, besluit Van Wijck. “Dat er de laatste jaren een toename is, kun je beschouwen als de emancipatie van al die arme mensen die onbehandelde pijn hadden.”
Bron: UA 1 - 2019
UA is uitsluitend voor apotheekmedewerkers en is niet bedoeld voor consumenten