Rode plekken en pukkeltjes, irritatie, hevige jeuk en droogheid met schilfers zijn de belangrijkste kenmerken van atopisch eczeem. Vooral de jeuk is irritant.
Een jeukende, droge en rode huid. Soms verdwijnt het, dan flakkert het weer op: atopisch (of constitutioneel) eczeem, ook wel dauwworm of atopische dermatitis genoemd. Het komt met name voor bij jonge kinderen: 5% van de kinderen onder de vier jaar heeft er last van. Meestal gaat het over als het kind ouder wordt, vaak zo tegen de puberteit. Maar o, die jeuk!
Atopisch eczeem wordt veroorzaakt door een combinatie van een verstoorde barrièrefunctie van de huid en een allergie. ‘Vet en gehydrateerd houden’ is de boodschap. Zeker nu de winter eraan komt, want droge lucht en temperatuurovergangen - dat is hét recept voor jeuk.
Atopie is een ander woord voor een allergische aanleg, dus atopisch eczeem houdt verband met allergie. Er is ook een erfelijke component. De allergie uit zich ook vaak in andere vormen, zoals allergisch astma of allergische rhinitis (hooikoorts). Het atopisch eczeem in de vroege jeugd kan dan de eerste uiting zijn van de allergische aanleg, die zich later meer manifesteert in de vorm van luchtwegklachten. Samen vormen deze aandoeningen het atopisch syndroom.
Waarvoor is iemand met atopisch eczeem dan allergisch? Dat kan van alles zijn, maar vaak gaat het om huisstofmijt, haren, veren en huidschilfers van (huis)dieren; soms om stuifmeel en incidenteel - bij heel jonge kinderen - om bepaalde voedingsstoffen zoals koemelk. De bron van de allergie kan voor elk kind anders zijn en een kind kan ook allergisch zijn voor meerdere bronnen.
De behandeling richt zich op het onderdrukken van de reactie, het verminderen van de droogheid en het verlichten van de jeuk.
Bij een opvlamming van het eczeem zal de huisarts of de dermatoloog een ontstekingsremmende zalf of crème voorschrijven, meestal een corticosteroïd. Het is belangrijk om dermatica niet te dun te smeren, anders blijft het effect uit. In de afbeelding hieronder staat hoeveel vingertoppen crème per lichaamsdeel er nodig zijn.
Als het eczeem geïnfecteerd is, kan een antibioticum nodig zijn. Eventueel wordt tegen de jeuk een oraal antihistaminicum voorgeschreven (niet bij kinderen jonger dan zes maanden). Natte verbanden ’s nachts werken verkoelend en er zijn ook speciale verbandpakken die huidbeschadiging tegengaan.
Naast het remmen van de ontsteking, is het altijd belangrijk de huid vet te houden om de droogheid te bestrijden. Dat zorgt ervoor dat de huid minder jeukt en kan de huid ook langer rustig houden. Het advies is daarom het hele lichaam dagelijks in te smeren met een vette zalf of crème om het vocht in de huid vast te houden. Ook als het eczeem rustig is, en ook op plaatsen waar geen eczeem zit. Want ook daar kan vocht verdampen.
Zo nodig kan de patiënt in de tweede lijn worden geholpen.
Zie ook Jouw advies bij atopisch eczeem
Zie verder het artikel in UA 5-2018
UA is uitsluitend voor apotheekmedewerkers en is niet bedoeld voor consumenten