Anticonceptie: Keuzevrijheid van de vrouw staat voorop

“Er wordt vaak automatisch naar de anticonceptiepil gegrepen, maar deze is niet voor iedereen ideaal. Als je de vrouw centraal stelt - zoals het hoort - zodat ze goed geïnformeerd is en zelf kan kiezen welke methode het best bij haar persoonlijke voorkeuren, lichaam en levensstijl past, dan zou die pil wel eens van de troon gestoten kunnen worden”, denkt Ineke van der Vlugt, programmamanager bij Rutgers, kenniscentrum op het gebied van seksualiteit en reproductieve gezondheid in Utrecht.

Informatie van vriendinnen

De pil is het meest gebruikte anticonceptiemiddel, maar het gebruik verschilt per leeftijdsfase. Meer dan de helft van de vrouwen tussen de 18 en 25 jaar slikt de pil, maar bij de 40- tot 50-jarigen is dat nog maar 18%. Bij het spiraaltje is de trend andersom: in 2017 gebruikte 12% van de vrouwen tussen de 18 en 25 jaar een spiraaltje en boven de 25 jaar is dat 17-19%. Het condoom wordt door 9% van de man-vrouwcombinaties gebruikt.

Van der Vlugt: “Je ziet dat jonge vrouwen meestal beginnen met de pil, maar dan na een tijdje op zoek gaan naar iets anders. Ze verdiepen zich in andere methoden en laten zich bijvoorbeeld ook informeren door vriendinnen.” Ze gaat verder: “Het spiraaltje maakt een opmars onder jonge vrouwen. Als een vrouw voorlopig niet zwanger wil worden, is het hormoonspiraaltje - dat vijf jaar werkzaam is - heel praktisch en betrouwbaar. Je hoeft er niet dagelijks aan te denken en eventuele menstruatieklachten worden minder. Aan de andere kant kun je je menstruatie niet regelen, zoals bij de pil.”

Bij alle hormonale methoden (de pil, het hormoonspiraaltje, het implantaat (staafje), de prikpil, de vaginale ring en de pleister) is de menstruatie overigens minder hevig. Bij een koperspiraaltje blijven de bloedingen zoals de vrouw gewend was  (en vlak na plaatsing kan de menstruatie wat heviger zijn).

Keuzehulp: anticonceptievoorjou.nl

Rutgers heeft een keuzehulp voor anticonceptie ontwikkeld: anticonceptievoorjou.nl. Op deze website staan alle in Nederland beschikbare anticonceptiemiddelen helder beschreven met informatie over het gebruik, de werking, eventuele bijwerkingen, betrouwbaarheid en de kosten. 

Jouw rol bij anticonceptie

Wanneer een vrouw aan de balie komt met een herhaalrecept voor anticonceptie zou je haar, volgens Ineke van der Vlugt, de volgende vragen kunnen stellen.

• Bent u (nog) tevreden met de pil?
• Lukt het om de pil iedere dag te slikken of vergeet u hem wel eens?
• Is er sinds u bent begonnen met de pil iets veranderd in uw leefstijl? Dat is belangrijk, want veel vrouwen komen nauwelijks terug bij de huisarts, zeker sinds de pilcontroles zijn afgeschaft. Als iemand is gaan roken, overgewicht heeft gekregen, onregelmatige diensten heeft, veel van huis is, bepaalde medicijnen is gaan gebruiken of een bepaalde aandoeningen heeft gekregen, dan is het nog maar de vraag of de pil nog wel de beste methode is.
• Heeft u klachten of last van bijwerkingen (bijvoorbeeld hoofdpijn of stemmingswisselingen)?
• Heeft u wel eens andere methoden overwogen?
• Als de vrouw duidelijk geen kinderwens (meer) heeft, zou je een langer werkende of permanente methode kunnen opperen. Bijvoorbeeld een spiraaltje of sterilisatie (van de vrouw zelf of van de partner). 
• Wil de vrouw een ander anticonceptiemiddel overwegen? Verwijs haar dan naar de huisarts en naar anticonceptievoorjou.nl.

Lees het volledige interview en de bronnen in UA 3-2020